Czasowniki SER i ESTAR - różnice w zastosowaniu oraz znaczeniu

Zaczynając przygodę z nauką języka hiszpańskiego już na poziomie początkującym spotykamy się z zagadnieniami gramatycznymi, które nie znajdują dokładnego odzwierciedlenia w języku polskim. Jednym z nich jest zastosowanie czasowników SER oraz ESTAR, które po polsku wyrażane są po prostu jednym czasownikiem – BYĆ.

W tym poście postaram się Wam przedstawić oraz wytłumaczyć podstawowe różnice między czasownikami SER i ESTAR podając konkretne przykłady ich zastosowania w zdaniach po hiszpańsku wraz z tłumaczeniem na język polski. Pokażę również, w jaki sposób wybór odpowiedniego czasownika  – SER lub ESTAR  – może zmienić sens naszej wypowiedzi.

ZASTOSOWANIE CZASOWNIKA SER:

1. Wyrażanie cech stałych osób lub przedmiotów, takich jak: narodowość, zawód, wyznanie, cechy charakteru, materiał, z którego wykonany jest dany przedmiot, kształt przedmiotu, jego kolor, itp.

• Marta es polaca. / Marta jest Polką.
• Soy traductora de español. / Jestem tłumaczką hiszpańskiego.
• Sus padres son católicos. / Jego rodzice są katolikami.
• Mi abuelo es una persona muy tranquila. / Mój dziadek jest bardzo spokojną osobą. 
• Esta mesa es de madera. / Ten stół jest z drewna.
• El escritorio es rectangular. / Biurko jest prostokątne
• ¿De qué color son las paredes de tu salón? / Jakiego koloru są ściany w Twoim salonie?

2. Opisywanie wyglądu osób, kiedy mówimy o cechach stałych, obiektywnych lub niepodlegających częstym zmianom:

• Mi madre es rubia. / Moja mama jest blondynką.
• La amiga de Ernesto es alta. / Koleżanka Ernesta jest wysoka.
• Esta modelo es muy delgada. / Ta modelka jest bardzo szczupła. 

3. Przynależność:

• Este libro es mío. / Ta książka jest moja. 
• ¿De quién es este abrigo? / Do kogo należy ten płaszcz?
• No es mi culpa. / To nie moja wina.

4. Określanie czasu (godziny, daty, dni tygodnia):

• Son las dos y media de la tarde. / Jest druga trzydzieści po południu.
• Hoy es lunes. / Dziś jest poniedziałek.
• Mañana es 29 de agosto. / Jutro jest 29 sierpnia.

5. Mówienie o wydarzeniach, które się odbywają lub mają miejsce:

• La reunión es en el despacho del director. / Spotkanie ma miejsce w gabinecie dyrektora.
• ¿Dónde es el concierto? / Gdzie odbywa się koncert.
• La exposición será en el Museo Nacional. / Wystawa będzie miała miejsce w Muzeum Narodowym.

6. Z przymiotnikami viejo, joven, nuevo, kiedy mamy na myśli wiek osób lub rzeczy:

• Este hombre es viejo. / Ten człowiek jest stary.
• Es un chico joven y lleno de energía. / To młody i pełen energii chłopak.
• Se nota que este coche es nuevo. / Widać, że to nowy samochód.

7. Przekazywanie rad i zaleceń z wyrażeniami: bueno, recomendable, conveniente, razonable, itp.

• Es bueno hacer muchos ejercicios de gramática. / Dobrze jest robić dużo ćwiczeń gramatycznych.
• Es recomendable tomar mucha vitamina C. / Zaleca się spożywanie dużych ilości witaminy C.
• Este ejercicio no es conveniente para todo el mundo. / To ćwiczenie nie jest odpowiednie dla wszystkich. 
• ¿Crees que nuestra decisión es razonable? / Sądzisz, że nasza decyzja jest rozsądna?

ZASTOSOWANIE CZASOWNIKA ESTAR:

1. Mówienie o położeniu geograficznym, umiejscawianie konkretnych osób oraz rzeczy:

• Polonia está en el centro de Europa. / Polska znajduje się w centrum Europy.
• Mi hermana no está en casa. / Mojej siostry nie ma w domu.
• El cuaderno de ejercicios está en la mesa. / Zeszyt ćwiczeń leży na stole.
• La oficina de correos no está lejos de aquí. / Urząd pocztowy znajduje się niedaleko stąd.

2. Wyrażanie stanów przejściowych, tymczasowych, krótkotrwałych:

• Manuel está enfermo. / Manuel jest chory.
• El suelo está sucio. / Podłoga jest brudna.
• Esta sopa está demasiado caliente. / Ta zupa jest za gorąca.
• El cielo está nublado esta tarde. / Dziś po południu niebo jest zachmurzone.
• Estás muy guapa con este vestido nuevo. / Bardzo ładnie wyglądasz w tej nowej sukience.

3. Do opisywania samopoczucia, nastroju:

• ¿Por qué estás tan nerviosa? / Dlaczego jesteś taka zdenerwowana?
• Hoy el jefe no está de buen humor. / Dzisiaj szef nie jest w dobrym humorze.
• Están tristes por los resultados del último examen. / Są smutni z powodu wyników ostatniego egzaminu.
• ¿Cómo estáis hoy? / Jak się dzisiaj macie?

4. Do określania czasu z przyimkami a oraz en:

• Hoy estamos a lunes. / Dziś jest poniedziałek.
• Estamos a 28 de agosto de 2018. / Dziś jest 28 sierpnia.
• Estamos en verano. / Mamy lato.
• Estamos en agosto. / Mamy sierpień.

5. W zwrotach z przysłówkami bien, mal:

• Esto no está bien, no debemos hacerlo. / To nie jest w porządku, nie powinniśmy tego robić.
• Este ejercicio está mal, hay que corregirlo. / To ćwiczenie jest niepoprawne, trzeba je poprawić.

ZMIANA ZNACZENIA W ZALEŻNOŚCI OD WYBORU CZASOWNIKA SER LUB ESTAR

Istnieją przypadki, w których poprzez dobór odpowiedniego czasownika  – SER lub ESTAR  – możemy zmieniać znaczenie wyrażeń oraz nadawać im inne zabarwienie. Przykładowo:

SER RICO / ESTAR RICO

• La paella de tu madre está rica. / Paella Twojej mamy jest smaczna.
• Pedro es rico y tiene una casa muy lujosa. / Pedro jest bogaty i ma luksusowy dom.

SER LISTO / ESTAR LISTO

• Su hijo es un chico muy listo. / Państwa syn jest bardzo bystrym chłopcem. 
• Todavía no estoy lista para salir. / Nie jestem jeszcze gotowa do wyjścia.

SER  ALEGRE / ESTAR ALEGRE

• Los españoles generalmente son unas personas alegres. / Hiszpanie zazwyczaj są wesołymi osobami. 
• Estamos alegres por la boda de Juan y Sofía. / Cieszymy się z powodu ślubu Juana i Sofii. 

SER SEGURO / ESTAR SEGURO

• ¿Piensas que esta opción es segura? / Myślisz, że ta opcja jest bezpieczna?
• No estoy seguro de cuántas personas van a venir. / Nie jestem pewny ile osób przyjdzie.

SER CLARO / ESTAR CLARO

• Este color es demasiado claro. / Ten kolor jest zbyt jasny.
• Para nosotros lo que ha explicado el profesor está claro. / Dla nas to, co wyjaśnił nauczyciel jest zrozumiałe. 

SER ABURRIDO / ESTAR ABURRIDO

• Repetir muchas veces la misma frase es aburrido. / Wielokrotne powtarzanie tego samego zdania jest nudne.
• Los alumnos están aburridos. / Uczniowie są znudzeni.

SER DESPIERTO / ESTAR DESPIERTO

• Este alumno es despierto y trabajador. / Ten uczeń ma otwarty umysł i jest pracowity.
• ¿Por qué estás despierta a estas horas? / Dlaczego nie śpisz o tak późnej godzinie?

SER MORENO / ESTAR MORENO

• Muchas españolas son morenas. / Wiele Hiszpanek jest brunetkami.
• Este verano estamos muy morenas. / Tego lata jesteśmy bardzo opalone. 

Oczywiście powyższe wyjaśnienia nie wyczerpują tematu czasowników SER i ESTAR i do tego zagadnienia z pewnością wrócę w kolejnych wpisach na blogu. 

Dodatkowo w języku hiszpańskim funkcjonuje jeszcze trzeci czasownik oznaczający BYĆ, czyli HABER. Używamy go przede wszystkim to mówienia o istnieniu rzeczy lub osób, które nie są konkretne oraz do ich umiejscawiania.

• En esta sala hay pocas personas. / W tej sali jest mało osób. 

Dajcie znać w komentarzach czy wpis o czasownikach SER i ESTAR okazał się przydatny oraz czy jesteście zainteresowani tematem różnic w użyciu czasowników ESTAR i HABER.